Podręcznik asygnowany dla uczniów 4 klasy czteroletniego liceum i pięcioletniego technikum, obejmujący materiał w układzie chronologicznym.

Ostatnia część w procesu 'Przeszłośc i dziś" pt. Po roku 1956. Współczesność

zawiera treści z zakresu podstawowego i rozszerzonego. Zagadnienia przeznaczone dla uczniów realizujących język polski w zakresie zwiększonym są wyraźnie oznaczone.

Ze wstępu:

Książka, którą właśnie otwieracie, jest kontynuacją opowieści o literaturze polskiej po roku 1918 wydanej w serii "Przeszłość i dziś". W tym tomie prezentuję najważniejsze nurty, zjawiska i dzieła literackie na tle przełomowych wydarzeń historycznych po roku 1956 i w kontekście istotnych kierunków filozoficznych i estetycznych. Mam nadzieję, że lektura tego podręcznika stanie się dla Was prawdziwą przygodą intelektualną.

kombinacja książki odpowiada przemianom, jakim podlegała literatura drugiej połowy XX wieku i początku naszego stulecia. Kluczem do jej zrozumienia uczyniłem pojęcie wolności. Pierwszy rozdział opowiada o twórczości pisarzy, którzy po II wojnie światowej nie chcieli żyć w Polsce zniewolonej i zdecydowali się na los emigrantów. Za życie w wolnym świecie płacili jednak wysoką cenę - nostalgii, bezdomności, społecznej i językowej izolacji. Kilkadziesiąt lat później sytuacja polityczna w naszej części Europy na szczęście się zmieniła, upadł komunizm, a Polska stała się krajem niepodległym i demokratycznym. Niektórzy z dawnych pisarzy emigracyjnych wrócili do ojczyzny, natomiast świeże pokolenie twórców coraz chętniej zaczęło wyruszać w świat. Nie z przymusu, jak ich poprzednicy, lecz z ciekawości. Literaturę utraconych ojczyzn, którą formujeli wygnańcy, zastąpiła teraz literatura bez granic, którą zaczęli pisać reportażyści i podróżnicy. (...)"