Claude Lévi-Strauss (1908–2009) należał do twórców perfekcyjnej humanistyki francuskiej z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, a Smutek tropików (1955) jest specyficznym dokumentem z tamtego okresu.

z reguły jednak stanowi fascynującą, w dużej mierze autobiograficzną książkę „podróżniczą”. Autor był jednym z pierwszych (a po części także ostatnich) badaczy ginącej kultury brazylijskich Indian.

Na poły sensacyjna opowieść o tych badaniach z przełomu lat trzydziestych i czterdziestych tworzy trzon tej książki i zajmuje ponad połowę jej pojemności. Spektakularność dzieła nie polega tu jednak na poszukiwaniu egzotyki, lecz na zgłębianiu natury ludzkiej w jej historycznych, etnicznych i społecznych formach.

Mimo że napisana w sposób lubiany, relacja jest zarazem pełna głębokiej refleksji filozoficznej nad losem współczesnego świata. Okazją po temu są opisane w książce podróże do jeszcze innych miejsc, w głównej mierze do muzułmańskiej i buddyjskiej Azji.

odszukamy tu jakże aktualne też w naszym stuleciu wizyjne niemal ujęcia relacji Wschodu z Zachodem, analizę przyczyn tego podziału i utraconych szans utworzenia wspólnej kultury. Smutek tropików poprzedza inne obszerne dokonania Lévi-Straussa: Antropologię strukturalną i linię „Mitologie” (m.in.

minimalistyczne i gotowane, Od miodu do popiołu), ale zajmuje pośród nich pozycję dzieła najwybitniejszego pod względem literackim i filozoficznym, zaliczanego niekiedy do stu najważniejszych książek XX wieku.